“The landscape belongs to the person who looks at it.” -Ralph Waldo Emerson

Onze gezondheid is gebaat bij landschappen en groene ruimtes. Een breed scala aan landschappen en openbaar groen biedt specifieke voordelen voor onze gezondheid. Deze gebieden omvatten ‘groene infrastructuur”, zoals openbare parken, bossen, waterwegen en wetlands en het wijdere landschap.

Er is groeiend wetenschappelijk bewijs voor het positieve verband tussen toegang tot openbaar groen, natuurgebieden en landschappen en de geestelijke en lichamelijke gezondheid van individuen en groepen mensen.

Voordelen van een goede toegang tot gezonde landschappen en openbaar groen zijn onder meer:

  • Schonere lucht, vanwege het feit dat groene ruimtes verontreinigende stoffen filteren die worden uitgestoten door verkeer, energiecentrales en fabrieken. Als gevolg hiervan verminderen ze astma en andere aandoeningen van de luchtwegen die verband houden met vervuiling
  • Verhoogd energieniveau en verhoogt het immuunsysteem
  • Verlaging van de bloeddruk
  • Meer vredige gemoedstoestand
  • Verminderde stress en verbeterde slaap en humeur
  • Verhoogd concentratievermogen, ook bij kinderen met ADHD
  • Verlaagd risico voor bepaalde ziekten
  • Versneld herstel van een operatie of ziekte
  • Gezuiverd water, via biodiversiteitsrijke bodems en biofilters van rietplanten, enz.

Groene gezonde landschappen en ruimtes

Al vele eeuwen worden de aard en de waarde van groene ruimtes voor onze gezondheid gewaardeerd en gebruikt, bijvoorbeeld via spa’s en andere wellness-gebieden, waaronder thermale baden.

Sommige regio’s met een mix van aantrekkelijke landschappen, natuurgebieden en kuuroorden promoten zichzelf toeristisch met die mix van attracties. Sommige regio’s adverteren met de aanwezigheid van “therapeutische landschappen”.

De kustzone is al sinds oudsher een bron van ontspanning, therapeutische behandelingen geënt op de natuur en van reflectie. Recent onderzoek biedt wetenschappelijk bewijs voor de positieve gezondheidseffecten van het verblijven op het strand en het inademen van zeelucht.

Ook berggebieden staan al sinds eeuwen bekend als plaatsen die gezond zijn. De lucht in de bergen is  schoner en ijler, wat goed is voor de longen en de ademhaling. Om die reden gingen en gaan longpatiënten al sinds eeuwen naar kuuroorden hoog in de bergen. Tussen 1862 en 1954 gingen duizenden mensen met tbc naar sanatoria in de bergen om de berglucht zijn werk te laten doen.

Als een specifieke categorie van natuur blijft de gezondheidswaarde van bossen veel aandacht krijgen. In Japan is het concept “bosgeneeskunde” ontwikkeld, dat ook het concept “bosbaden” omvat. In Japan is de INFOM (International Society of Nature and Forest Medicine) opgericht om de voortgang en ontwikkeling van onderzoek naar natuur- en bosgeneeskunde te ondersteunen.

Meer recent zijn de parken onder de aandacht gebracht vanwege hun preventieve en herstellende voordelen voor de gezondheid en het welzijn. Organisaties als Healthy Parks, Healthy People en EUROPARC Federation verrichten goed werk op dit vlak.

In verscheidene studies wordt het belang van toegankelijke stedelijke groenstructuren benadrukt voor onze gezondheid. Het onderzoek omvat concepten als Vitamine G: groene ruimtes en groene steden als “helende omgevingen”, van Jolanda Maas (2018). Op basis van sociologisch onderzoek concludeerde zij dat mensen met meer groen in hun leefomgeving zich gezonder voelen en minder naar de huisarts gaan met problemen als diabetes, depressie en hartziekten. Meer recent internationaal onderzoek heeft deze bevindingen bevestigd en verder uitgebouwd.

Wat doet NFH?

Via het thema Gezonde landschappen en Openbaar Groen wil Nature For Health onder meer:

> Bewustwording creëren, onder meer via apps, over het belang van natuurrijke landschappen en openbaar groen voor de gezondheid (preventie en genezing). Van stadsparken tot natuurgebieden en nationale parken.

> Assisteren bij het creëren van groene zorgcoalities, zorglandbouwsector naar natuur-, sociale en therapeutische organisaties en burgergroepen. En het testen van concepten en therapieën gerelateerd aan landschappen – van landbouw- tot wildernislandschappen.

> Deelnemen aan innovatieve nationale en internationale wetenschappelijke onderzoeksprojecten over de relatie tussen landschappen en gezondheid. Waar relevant zelf onderzoek initiëren.

Zie ook:

Green Deal voor Duurzame Zorg

Healthy Parks, Healthy People

Why sustainable landscapes?

“This is how distance from nature is affecting our health”

Health effects of viewing landscapes

Doctors in Scotland prescribe nature

Onderzoek: zeelucht inademen goed voor gezondheid

Looking to nature for a healthier Europe

Verslag bijeenkomst Impact van Groen voor Gezondheid 

Therapeutic landscapes – Anthropological perspectives on health and place

PROJECT WILD THING SNEAK PREVIEW – The Science of Nature